‘The Spectator’ ka publikuar detaje të reja për ambasadorin e ardhshëm të Shqipërisë në Londër, Uran Ferizi, i cili shkoi në Angli ilegalisht me kamion kur ishte vetëm 17 vjeç.
Ndërsa tregohet me detaje rrugëtimi i vështirë dhe i jashtëzakonshëm i tij, theksohet se Ferizi nuk kishte asgjë tjetër përveç rrobave me të cilat ishte veshur kur mbërriti në Britani të Madhe në vitin 1998.
Gazetari Alasdair Palmer thotë se Uran Ferizin e ka njohur për herë të parë më shumë se një dekadë më parë dhe mësoi për historinë e tij atëherë.
‘Ai më tha se kishte qenë i vendosur të shkonte në Britani që kur ishte 15 vjeç. Ai vendosi se donte të studionte në Universitetin e Oksfordit, pjesërisht sepse babai i tij kishte përmendur një arsim në Oksford si një shembull të diçkaje që djali i tij nuk mund ta arrinte. Kjo i kishte mbushur Uranin e ri me një dëshirë të fuqishme për t’i treguar babait të tij se kishte gabuar. Ai ndjeu se nuk kishte të ardhme për të në Shqipëri. Prindërit e tij kishin humbur pjesën më të madhe të kursimeve të tyre kur banka e tyre investoi në skemën Ponzi që falimentoi miliona shqiptarë’, sipas Palmer.
Në artikullin e ‘The Spectator’, theksohet se me ndihmën e familjes së tij, adoleshenti Uran Ferizi arriti të mbledhë 300 markat gjermane që më pas nevojiteshin për të blerë një vend në një anije klandestine nga Shqipëria në Itali. Ajo varkë u ndërtua për të akomoduar shtatë persona. Më shumë se 30 u futën në të. Policia italiane patrulloi në Adriatik. Për t’i shmangur ata, kontrabandistët zgjodhën një rrugë që nënkuptonte një udhëtim që duhej të kishte zgjatur 30 minuta, zgjati disa orë. Deti atë natë ishte jashtëzakonisht i trazuar. Një varkë tjetër u nis në të njëjtën kohë dhe nga i njëjti vend. Ka zbritur diku mes brigjeve të Shqipërisë dhe Italisë. Të gjithë në bord u mbytën. Urani nuk e dinte këtë në atë kohë. Ai e mori vesh vetëm kur telefonoi në shtëpi dhe zbuloi se nëna e tij mendonte se ai kishte vdekur: ajo mendoi
se ai kishte qenë në varkën që u mbyt. Lajmet në Shqipëri kishin qenë plot fatkeqësi.
Uranit iu desh të notonte, me rrobat e tij, 200 jardët e fundit për të arritur në Itali: ekuipazhi urdhëroi të gjithë pasagjerët të zbrisnin nga varka kur ajo ishte ende jashtë detit. Kur më në fund doli nga uji, ai eci për gjashtë orë për të shkuar në Brindisi. Kontrabandistët që organizuan varkën i thanë atij se mund të merrte një taksi për në Milano prej andej. Ai i dha 150 markat e tij të çmuara gjermane një taksisti. Një Uran plotësisht i rraskapitur u rrëzua në kabinë. Kur u zgjua, shoferi i taksisë i tha se ishte në Milano. Vetëm kur arriti në stacionin hekurudhor kuptoi se nuk ishte: ai ishte ende në Brindisi.
I uritur, i ftohtë, rrobat e tij mezi thaheshin dhe tani pa para, vendimi racional mund të kishte qenë të hiqte dorë nga shkuarja në Oksford. Por Urani hipi në një tren që shkonte në veri për në Milano. Detyra e tij e parë ishte se si të shmangte grumbulluesin e biletave. Ai u ul në një karrocë përballë një zonje dinjitoze italiane, e cila i kishte ardhur keq teksa qëndronte duke u dridhur në stacion. Ai i tregoi asaj për udhëtimin e tij të fundit dhe për mashtrimin nga taksisti për të gjitha paratë që i kishin mbetur. Kur erdhi mbledhësi i biletave dhe kërkoi biletën e tij, ajo grua i pagoi biletën Uranit.
Në Milano, Urani hyri fshehurazi në një tren që shkonte për në Antwerp, ku kishte një kushëri me të cilin mund të qëndronte ndërsa kuptonte se si të kalonte Kanalin. Problemi ishte edhe një herë se si të shmangej mbledhësi i biletave. Këtë herë, personat e tjerë të karrocës së tij ishin një grup gazetarësh. Ai filloi një bisedë me ta për emigracionin. Duke ndjerë një histori, ata ndihmuan të shpërqendrohej mbledhësi i biletave kur ai erdhi dhe Uran përsëri arriti të bënte një udhëtim të gjatë me tren pa paguar.
Pasi në Antwerp, Urani qëndroi me kushëririn e tij për tre javë. Ai përcaktoi se ku në Ostend parkuan kamionët që shkonin në Britani gjatë natës dhe si të futeshin në to pa paralajmëruar shoferin. Herën e parë që arriti të hipte në pjesën e pasme të një kamioni, ai zgjoi shoferin, i cili e përzuri menjëherë nga automjeti i tij. Herën e dytë e gjeti qeni narkoman i përdorur nga policia lokale. Policia e shoqëroi atë në stacionin më të afërt, e urdhëroi të merrte trenin tjetër për në Bruksel dhe më pas u largua. Urani u ul në një karrocë të zbrazët. Për herë të parë, ai ndjeu se ëndrra e tij për të shkuar në Oksford kishte përfunduar. ndërsa shpjegon me detaje rrugëtimin e vështirë dhe të jashtëzakonshëm të tij.
I rraskapitur, i dëshpëruar dhe i uritur, ai mendoi se sa shpesh i ati i kishte thënë se nuk do të shkonte kurrë në Oksford. Ky mendim ishte i mjaftueshëm për ta nxitur atë të provonte përsëri. Ai zbriti nga treni dhe shkoi në radhën e kamionëve që prisnin të kontrolloheshin nga dogana dhe policia.
Ai u fut nën një kamion që e dinte se do të shkonte në Dover dhe gjeti një mënyrë për t’u varur në shasinë. Dëgjoi që kërkimet të nisnin sërish: policia ishte kthyer me qenin gërmues. Mbylli sytë dhe priti të pashmangshmen. Por e pashmangshmja nuk ndodhi. Këtë herë qeni nuk e vuri re dhe policia kaloi pa u ndalur. Kamioni u ngjit dhe shkoi në traget. Individi që në fillim të vitit 2024 do t’i paraqesë kredencialet e tij mbretit Charles III u zvarrit nga poshtë kamionit të palëvizshëm. Më në fund ai ishte në rrugën e tij në Britani.
Sapo mbërriti në Dover, Urani kontaktoi këshillin lokal. Duke qenë se nuk i kishte mbushur ende 18 vjeç, ishte i mitur dhe shërbimet sociale duhej të kujdeseshin për të. Atij iu dhanë 20 £ dhe një vend për të qëndruar. Por ai donte të shkonte në Oksford. Ai mori një tren për në Londër. Aty ai kontaktoi shërbimet sociale, të cilët i gjetën një dhomë që ndante me një tjetër emigrant ilegal.
Detyra e parë e Uranit ishte të gjente një punë. Pas katër ditësh ecje nëpër Londër, duke u ndalur në çdo vend që kishte një tabelë jashtë që ofronte punë, ai u punësua duke larë enët në një restorant grek në Islington. Ai gjithashtu filloi të ndiqte klasat e mbrëmjes, fillimisht për të përmirësuar anglishten e tij, më pas për të marrë nivelet A, të cilat ai e dinte se i duheshin nëse do të arrinte në Oksford. Ai takoi edhe vajzën që do të bëhej gruaja e tij. Edhe pse ai e donte atë, ai e kujton gjallërisht si ‘të bukur dhe të zgjuar’ – martesa u shpërbë për shkak të çështjes së fëmijëve dhe Oksfordit. Ai donte fëmijë. Ajo nuk domte. Ai ishte i vendosur të shkonte në Oksford. Ajo i tha atij se duhej të zgjidhte mes saj dhe Oksfordit. Ai zgjodhi Oksfordin. Ata u divorcuan.
Urani kaloi nivelin A të matematikës dhe fizikës me notën A. Ai aplikoi në Kolegjin Universitar të Oksfordit. Ai u thirr për një intervistë dhe mori testin e matematikës në kolegj. Për kënaqësinë e tij të pakufizuar, atij iu ofrua një vend për të studiuar inxhinieri. Por ai ishte ende një emigrant ilegal. Ai nuk mund ta zinte atë vend derisa statusi i tij të rregullohej. Ai shkoi në Lunar House në Croydon, qendra e Home Office për viza dhe imigrim. Ai u dërgua te një zyrtar i cili i shpjegoi Uranit se ai mund ta dëbonte atë tani. Urani i tregoi zyrtarit letrën nga Oksfordi. Ai i tha zyrtarit se kishte një zgjedhje: ai mund të shkatërronte të ardhmen premtuese të një të riu duke e dëbuar atë. Ose mund t’i jepte mundësinë të shkonte në Oksford dhe të bënte diçka të dobishme me jetën e tij.
Zyrtari i tha Uranit të priste jashtë zyrës së tij ndërsa ai konsultohej me kolegët e tij. Pas asaj që dukej një përjetësi, u thirr Uran Ferizi. Zyrtari i dha një copë letër. Në krye thuhej: Leje për të qëndruar pa afat.
‘Dr Ferizi nuk e di se si është marrë vendimi, apo saktësisht pse zyrtarët e Home Office vendosën ta lënë atë të qëndrojë në Britani. Sipas një zbatimi të rreptë të rregullave, ai duhet të ishte dëbuar dhe tani, në të njëjtat rrethana, do të ishte me siguri një emigrant ilegal, pa dokumente. Uran Ferizi më vonë aplikoi dhe mori nënshtetësinë britanike. Për t’u bërë ambasador i Shqipërisë në Londër, atij i është dashur të heqë dorë nga shtetësia britanike, siç e kërkon statusi diplomatik. Ishte një vendim shumë i dhimbshëm. Të qenit britanik është shumë e dashur për të: borxhi i mirënjohjes që ai ndjen ndaj këtij vendi është kolosal. Ai është siguruar se mund të riaplikojë sapo të mbarojë koha e tij si ambasador i Shqipërisë’, sipas artikullit.
Por pse u zgjodh në radhë të parë për të qenë ambasador i Shqipërisë? Pas Oksfordit, Dr Ferizi ishte bankier për një periudhë të shkurtër, përpara se të përfundonte doktoraturën në modelimin mikrostrukturor të trurit në UCL. Më pas ai punoi në shkollat mjekësore të NYU dhe Stanford. Hulumtimi i tij kontribuon në përparimet në diagnostikimin e hershëm të sëmundjeve të tilla si skleroza e shumëfishtë dhe Parkinson, duke përfituar njerëzit jo vetëm në këtë vend, por në mbarë botën.
Këto janë arritje mbresëlënëse, por nuk janë kualifikime të dukshme për të qenë ambasador në Londër. Megjithatë, ato demonstrojnë inteligjencën e fuqishme të Dr Ferizit, që është një kualifikim relevant – siç është zotërimi i tij i përsosur i anglishtes, të cilën ai e flet po aq mirë dhe, në të vërtetë, më mirë se shumë anglezë. Lufta e tij e suksesshme për të arritur në Britani dhe në Oksford dëshmon gjithashtu këmbënguljen dhe vendosmërinë e tij fenomenale, të cilat të dyja janë kritike për suksesin në diplomaci dhe politikë.
‘Kur Rishi Sunak të takohet me ambasadorin e ardhshëm shqiptar në Londër, kryeministri do të ndeshet me një njeri që njeh nga brenda problemet e emigrimit të shqiptarëve në Britani. Nëse ka një zgjidhje për ato probleme, askush nuk është më në gjendje ta gjejë atë se Shkëlqesia e Tij Uran Ferizi’, mbyllet artikulli i ‘The Spectator’.